درختکاری و باغداری تجلی خلافت الهی

 یکی از شیوه های کشاورزی، درختکاری و باغداری است. بخش بزرگی از غذاهای انسان را میوه ها، محصولات و فرآورده های باغی تشکیل می دهد.

یکی از شیوه های کشاورزی، درختکاری و باغداری است. بخش بزرگی از غذاهای انسان را میوه ها، محصولات و فرآورده های باغی تشکیل می دهد. انسان به سه شیوه مختلف، موادغذایی خود را تامین می کند. باغداری در کنار پالیزداری و دامداری، شیوه های تامین خوراک انسانهاست.
خداوند در قرآن بنا به علل و عوامل گوناگونی، به مسئله بوستان ها پرداخته، بویژه آن که اصولا تصویری که خداوند برای آینده انسان ها ترسیم می کند، حضور در بوستان های سرسبزی است که پر از همه میوه های شناخته شده و ناشناخته است و رودها و نهرهای بسیاری درزیر آن جریان دارد که به تازگی و زیبایی آن می افزاید و جان را نوازش می دهد و دل ها را شاد می سازد. بهشت نیز همان بوستان هایی با زیبایی های آشنا و ناآشنایی است که آدمی در جست وجوی آن می باشد؛ زیرا در این بوستان ها است که آدمی به آسایش و آرامش جاویدان و بی پایان می رسد.
نویسنده دراین مطلب که به مناسبت هفته درختکاری منتشر می شود تلاش کرده برخی از مسائل و مباحثی که درباره درختکاری و باغ و باغداری در قرآن آمده توجه دهد؛ با هم این مطلب را از نظر می گذرانیم.


● اهمیت باغ و بوستان و درخت
یکی از نعمت های بزرگ الهی به انسان، باغ ها و بوستان هایی است که افزون بر ایجاد فضایی زیبا و جان افزا و روح انگیز، بخش مهمی از خوراک و مواد غذایی انسان را تامین می کند. از این رو در بسیاری از آیات از قرآن از جمله آیات ۱۳۳ و ۱۳۴ سوره شعراء از باغهای پوشیده از درخت و چشمه سارها، به عنوان نمودی از کمک خداوند به انسان و نعمت خاص یاد شده است.
خداوند در هنگام شمارش نعمت های انبوه خویش به برخی از نعمت ها به عنوان نعمت های اساسی و مهم برای بشر اشاره می کند که یکی از آنها باغ ها و بوستان های سرسبز با میوه های فراوان و گوناگون است. (نبأ آیات ۱۴ تا ۱۶ و نیز عبس آیات ۱۵تا ۲۰)
در اهمیت و ارزش درخت و بوستان و باغ همین بس که افزون بر تامین خوراک، شرایطی برای آدمی فراهم می کند تا به نوع خاص از آرامش و سرور و شادی دست یابد که از راههای دیگر شدنی و ممکن نیست. از این رو در آیه ۶۰ سوره نمل از بوستان ها و باغ ها به عنوان عامل بهجت انگیز برای انسان سخن به میان می آورد و به آدمی یادآور می شود تا قدر این نعمت بزرگ را بشناسد.
از آنجایی که انسان در باغ و بوستان و درکنار چشمه سارها و آب های روانی که از زیر درختان می رود، به شادی و سرور دست می یابد و جان و روحش به آرامش و آسایش می رسد، لذا خداوند با توجه به این گرایش ذاتی آدمی به بوستان ها و باغ ها، بهشت را نیز به این شکل ترسیم و تصویر می کند و می فرماید که بهشت، دارای بوستان ها و باغ های زیادی است که نهرهایی در زیر آن جاری و روان است و این باغ ها دارای میوه های متنوع و گوناگون می باشد و از خرمی و سرسبزی بسیاری برخوردار است. (بقره آیه ۲۵ و آل عمران آیات ۱۵، ۱۳۶، ۱۹۵ و ۱۹۸ و بسیاری از آیات دیگر قرآن) خداوند از انسان ها می خواهد در قبال نعمت بوستان ها و باغ ها که به آنان ارزانی داشته سپاسگزار او باشند. (سبا آیه ۱۵ و نیز یس آیات ۳۴ و ۳۵) از این که خداوند شکر این نعمت را واجب و لازم دانسته می توان ارزش و اهمیت آن را در زندگی بشر و حتی ماموریت و وظیفه اصلی وی در زندگی دنیوی به دست آورد؛ زیرا باغداری نیازمند تلاش و کوشش انسانی است که موجب می شود تا زمین آباد گردد و آبادانی زمین نیز یکی از بخش های ماموریت انسان در زمین و زندگی مادی دنیوی است که آیه ۶۱ سوره هود بدان توجه داده است.


● نقش بوستان ها در زندگی بشر
چنان که گفته شد یکی از ماموریت های اصلی بشر در زندگی مادی دنیوی، آبادانی زمین است که به حکم ربوبیت طولی و خلافت الهی بر او واجب شده است. از نظر قرآن، درختکاری و ایجاد باغ ها و بوستان ها و باغداری شغلی در راستای پاسخگویی به این خواسته و ماموریت الهی و انجام تکلیف و وظیفه بشری در روی زمین به عنوان خلیفه خداوندی است. بنابراین می توان گفت که باغداران با درخت پروری و باغداری خویش مظهر خلیفه الهی هستند؛ زیرا یکی از نقش های خلافت الهی، ظهور در ربوبیت و پروردگاری است که باغداران با این کار خویش آن را به خوبی به نمایش می گذارند.
اگر بخواهیم بگوییم که آبادانی زمین و انجام ماموریت به اشکال گوناگون شدنی و ممکن است، بی گمان باغداری ساده ترین و آسان ترین شیوه انجام ماموریت است. خداوند در آیات بسیاری میان ماموریت انسانی یعنی آبادانی زمین و باغداری ارتباط ایجاد می کند؛ زیرا در این آیات تبیین می کند که باغداری مصداق کاملی از آبادانی زمین است که بخشی از ماموریت انسان می باشد.
آیاتی چون ۴ سوره رعد و ۱۸ و ۱۹ سوره مومنون و آیه ۶۰ سوره نمل و آیات ۳۳ و ۳۴ سوره یس بیان می کند که آبادانی زمین از رهگذر باغداری و بوستان سازی و درخت کاری شدنی است. بنابراین می توان گفت که باغداری یکی از ماموریت های انسان در مقام خلافت الهی و ربوبیت طولی می باشد. باغدار با پرورش و محافظت از درختان و بوته ها و نهرها و چشمه ها و بهره وری درست از منابع آب و خاک، به محیط زیست زمین اجازه می دهد تا در شکل کمالی خویش ظاهر شود و زیبایی های خود را بنمایاند. این که خداوند فساد در زمین را نابودی منابع خاکی و آبی برمی شمارد
به سبب عدم استفاده درست و مصرف بهینه از آن هاست.
باغداران با بهره گیری درست از منابع خاک و آب به زمین فرصت می دهند تا به بهترین شکل و زیباترین حالت، کمالات خود را آشکار سازند.
از دیگر نقش هایی که خداوند برای باغداران و درختکاران تعریف می کند و به آن ارزش و اعتبار می بخشد، مسئله تامین ارزاق و روزی خود و دیگر مردم است. آیاتی چون ۲۶۵ سوره بقره و ۱۴۱ سوره انعام و ۴ سوره رعد و ۱۱ سوره نحل و مانند آن به نقش میوه ها و باغداری در تامین مواد غذایی و خوراکی بشرتوجه می دهد.
اگر برای هر انسان و هر شغلی همین اندازه نقش در قرآن تعریف شده باشد می توان گفت که نقش و جایگاه بزرگی برای وی در نظر گرفته شده است؛ زیرا انسان در هر شغل و کار دیگری نمی تواند تا این حد برای خود و جامعه و هستی مفید باشد. مسیری که باغدار با کارهای خویش طی می کند، نه تنها مسیری کمالی برای خود است بلکه فرصت و زمینه هایی مساعد و مناسبی را برای بسیاری از موجودات چون پرندگان و چرندگان و مانند آن فراهم می کند.
و به دیگر انسان ها نیز کمک و یاری می رساند تا خوراک خویش را بی دغدغه تأمین کنند و دغدغه شکم نداشته باشند تا از کارهای دیگر چون عبادت باز مانند. البته نقش باغدار چنان که آیات قرآنی تبیین می کند نقش کسی است که همواره در عبادت و بندگی است، زیرا عبادت جز اطاعت از خداوند و حرکت در مسیر کمالی برای خود و ایجاد فرصت رشد و کمال برای دیگران به عنوان خلیفه و ربوبیت طولی الهی نیست که باغدار به خوبی آن را انجام می دهد.

Comments

Popular posts from this blog

اصول باغداری مرکبات

آبشار یاسوج

تولید ربات شبه تانک برای باغداری